STYMULOWANIE MYŚLENIA DYWERGENCYJNEGO

Burza mózgów to procedura grupowa, w której każdy członek grupy indywidualnie generuje pomysły i poddaje je dyskusji na forum grupy. U podstaw burzy mózgów stoją trzy zasady:

• Zasada „braku krytycyzmu”: Członkom grupy nie wolno oceniać jakości pomysłów innych członków grupy.
• Zasada „autostopowicza”: Członkom grupy wolno rozwijać pomysły na bazie pomysłów zaproponowanych przez innych. Na przykład, w dyskusji na temat tego, jak rozwiązać problem przemocy wśród nastolatków w danej społeczności, jeden z członków grupy może zasugerować coś w rodzaju „wojskowego obozu szkoleniowego” dla młodocianych, którzy popełnili przestępstwo po raz pierwszy. Inny z członków grupy może „przejechać się autostopem” na tym pomyśle i zaproponować założenie „obozów zajęciowych”, na których młodzież mogłaby uczyć się sztuki, muzyki i teatru.
• Zasada „ilość sprzyja jakości”: Pierwsze wygenerowane pomysły to zwykle pomysły najbardziej oczywiste i najprostsze. Generowanie wielu pomysłów sprawia, że wzrastają szanse na pojawienie się wysokiej jakości, kreatywnych pomysłów.

Burza mózgów zwykle przeprowadzana jest ustnie w grupie, w której zadaniem jednego członka jest zapisywanie pomysłów na komputerze lub tablicy.

Aby stosować tę procedurę efektywnie, przywódcy grupowi muszą przywiązywać dużą uwagę do dwóch kwestii. Po pierwsze, czy w spotkaniu uczestniczą wszyscy członkowie grupy? Grupowe burze mózgów działają najlepiej, kiedy każdy członek czuje, że może swobodnie zgłaszać swoje pomysły. Jednakże, niektórzy członkowie grupy nie czują się komfortowo, wygłaszając swoje pomysły na forum dużej grupy. Jednym ze sposobów poradzenia sobie z tym problemem jest poproszenie członków grupy najpierw o przeprowadzenie burzy mózgów wokół pewnych pomysłów po cichu, a następnie wygłoszenie ich wobec grupy. Danie członkom grupy trochę czasu na przygotowanie się do odpowiedzi może sprawić, że będą oni mniej zdenerwowani ich wygłaszaniem. Innym sposobem usprawnienia uczestnictwa członków grupy jest podzielenie grupy na dwie lub więcej podgrup. Każda podgrupa może przeprowadzić własną burzę mózgów, a następnie podzielić się jej wynikami na większym forum. Zmniejszenie wielkości grupy zwiększa prawdopodobieństwo uczestnictwa cichego członka grupy w burzy mózgów. Ponadto, dzielenie i mieszanie członków grupy w mniejszych podgrupach pozwala każdej podgrupie na wygenerowanie tylu pomysłów, ile mogłaby wygenerować większa grupa. I w rzeczy samej, kiedy połączy się pomysły wygenerowane przez dwie podgrupy, razem jest ich więcej niż pomysłów, które wygenerowałaby duża grupa, gdyby jej nie podzielono.

Procedura znana jako pisemna burza mózgów także pozwala każdemu członkowi grupy na zgłoszenie swojego zdania do dyskusji. W pisemnej wersji burzy mózgów na kartce papieru rysuje się tabelę, która następnie jest wypełniana przez każdego członka grupy i podawana dalej, do kolejnej osoby, która zgłasza swoje pomysły, jednocześnie przyglądając się temu, co napisali poprzedni członkowie grupy (Wycoff, 1995). Pisemne burze mózgów są stosowane zarówno w grupach, które zwykle komunikują się ustnie, jak również w grupach, dla których główną formą komunikacji jest forma pisemna, takich jak grupy komunikujące się za pomocą poczty elektronicznej.