KARTAGINA

gr. Karch_d_n, łac. Carthago [z fenickiego Kart Madasz ‘nowe miasto’], arab. Qartajannah, starożytne miasto fenickie w Afryce Północnej, obecnie w Tunezji, reprezentacyjne przedmieście Tunisu (m.in. rezydencja prezydenta); ośrodek turystyczny; muzeum oceanograficzne; połączenie z centrum Tunisu szybką koleją miejską.

Historia

Według tradycji Kartagina została założona w 814 roku p.n.e. przez Dydonę, królową Tyru. Początkowo zależna od metropolii w VI wieku p.n.e. stała się jedną z głównych potęg zachodniego basenu Morza Śródziemnego. Podporządkowała sobie inne miasta fenickie w Afryce, na Sycylii i Sardynii oraz w Hiszpanii. W IV wieku p.n.e. podbiła obecną Tunezję. Po klęsce pod Himerą w 480 roku p.n.e. ustalił się ustrój Kartaginy, uznany przez teoretyków greckich, w tym Arystotelesa, za najbardziej godny podziwu. W praktyce oligarchiczna władza w Kartaginie była bardzo stabilna (dzięki zostawieniu ludowi ważnych usprawnień) i sprawna (dzięki silnej władzy sufetów). Stanowiła wielki ośrodek handlu (morskiego i transsaharyjskiego) i rolnictwa (od IV wieku p.n.e. ważny eksporter zboża). Ważne centrum kulturalne. Prowadziła wojny z Grekami z Sycylii, w III i II wieku z Rzymem (wojny punickie), które zakończyły się zniszczeniem Kartaginy w 146 roku. W 122 roku p.n.e. Gajusz Grakchus utworzył na obszarze Kartaginy kolonię rzymską (przestała istnieć po jego śmierci). W 45 roku p.n.e. Cezar założył tu nową kolonię (Colonia Iulia Carthago), która szybko wyrosła na największe i najbogatsze, po Rzymie, łacińskojęzyczne miasto imperium, wielkie centrum kultury łacińskiej i stolicę prokonsularnej prowincji Afryki. Jeszcze za św. Augustyna szkoły Kartaginy skutecznie rywalizowały z rzymskimi. Chrześcijaństwo w Kartaginie poświadczone w II wieku. W wiekach następnych Kościół był najprężniejszą kulturalnie łacińską gminą chrześcijańską (Tertulian, Cyprian). W 439 roku została zdobyta przez Wandali. W 534 roku odbita przez Belizariusza, stolica egzarchatu, nie wróciła do dawnej świetności. W 697 roku zdobyta i zniszczona przez Arabów. W wyniku prac archeologicznych ustalono położenie górnego miasta (Byrsa) i dolnego. Na terenie miasta rzymskiego odkryto m.in. ruiny cyrku (badanego przez ekspedycje polskie w 1971 roku), amfiteatru, teatru, odeonu, term. Liczne rzeźby i mozaiki. Większość zabytków w miejscowym muzeum.